[KixxPedia] Dầu nhớt động cơ gốc khoáng và dầu nhớt động cơ tổng hợp

Chúng ta nên chọn loại nào giữa hai loại dầu nhớt động cơ gốc khoáng (Mineral Oil) và dầu nhớt động cơ tổng hợp (Synthetic)? Đây là vấn đề mà người lái xe đều băn khoăn ít nhất một lần. Những ý kiến đa dạng như “Chỉ nên dùng dầu nhớt động cơ tổng hợp”, “Dùng dầu nhớt động cơ gốc khoáng thôi là đủ rồi” có thể làm cho chúng ta rối trí. Tuy nhiên, nếu như chúng ta hiểu về khái niệm chính xác cũng như ưu nhược điểm của hai loại nhớt này thì chúng ta hoàn toàn có thể dễ dàng lựa chọn loại nhớt phù hợp với mình. Hãy cùng Kixx tìm hiểu một cách bài bản về sự khác nhau giữa dầu nhớt động cơ gốc khoáng và dầu nhớt động cơ tổng hợp nhé! 

 

Những hiểu lầm thường gặp về dầu nhớt động cơ gốc khoáng

Đôi khi chúng ta cho rằng sự khác biệt giữa dầu nhớt động cơ gốc khoáng và dầu nhớt động cơ tổng hợp là việc có hay không có các chất phụ gia tổng hợp, nhưng đây là một sự hiểu lầm. Nhớt động cơ có khoảng 80-90% là dầu gốc, có nghĩa là nhớt động cơ là một hỗn hợp được tạo thành từ dầu gốc và các chất phụ gia với các tính năng như chống ăn mòn, chống oxy hóa và chống ma sát. Như vậy, dù là dầu nhớt động cơ gốc khoáng hay dầu nhớt động cơ tổng hợp thì đều là hỗn hợp chứa các chất phụ gia này.

Nếu như vậy thì tiêu chuẩn để quy định dầu nhớt động cơ gốc khoáng và dầu nhớt động cơ tổng hợp là gì? Đáp án chính là dầu nền, tức là dầu gốc. Nếu nhớt gốc khoáng  (Mineral Oil) được tinh chế từ dầu thô (Crude Oil) được sử dụng như dầu nền (Base Oil)  thì nó được gọi là dầu nhớt động cơ gốc khoáng hoặc nhớt động cơ thông thường, còn nếu dầu nhớt tổng hợp (Synthetic Oil)  làm từ hợp chất hóa học được tổng hợp bằng phương pháp nhân tạo được sử dụng như dầu nền thì gọi là dầu nhớt tổng hợp. Theo đó, ngay cả khi sử dụng các hỗn hợp chất phụ gia giống nhau, nếu như dầu nền là “dầu khoáng” thì đó là dầu nhớt động cơ gốc khoáng, nếu dầu nền là “dầu tổng hợp” thì đó là dầu nhớt động cơ tổng hợp.

 

Dầu nhớt động cơ chất lượng cao liệu có luôn tốt? 

Như đã đề cập ở trên, 80-90% của dầu nhớt động cơ là dầu gốc, do đó tùy thuộc vào tính chất của dầu gốc này mà chất lượng nhớt động cơ sẽ có sự khác biệt lớn. Do đó mà nhiều người tin rằng nhớt động cơ tổng hợp thì tốt hơn. Bởi vì họ nghĩ rằng việc lựa chọn sản phẩm tổng hợp với các tính năng được cải thiện nhằm bảo vệ động cơ ô tô và khắc phục được các điều kiện khắc nghiệt sẽ có lợi cho sức khỏe của xe. Dĩ nhiên, khách quan mà nói thì nhớt động cơ tổng hợp thực sự có nhiều điểm tốt. Tuy nhiên chúng ta cũng không thể nói rằng nhất định dầu nhớt động cơ gốc khoáng là không tốt và chỉ có dầu nhớt động cơ tổng hợp mới tốt được. Thông qua các diễn giải dưới đây, hãy cùng so sánh sự khác biệt giữa hai loại nhớt này.  

 

Dầu nhớt gốc khoáng , đào sâu chi tiết từ 1 đến 10 

Cấu tạo của dầu nhớt gốc khoáng  

Dầu nhớt gốc khoáng (Mineral Oil) có thể hiểu là dầu gốc bôi trơn được sản xuất bằng việc tinh chế dầu thô. Dầu nhớt gốc khoáng  là sản phẩm có nguồn gốc từ dầu WTI và được sản xuất kèm theo trong quá trình sản xuất các sản phẩm dầu mỏ được tinh chế từ dầu thô như xăng, dầu diesel.   

Dầu nhớt gốc khoáng được cấu tạo từ các thành phần chính gồm dầu Paraffin (Paraffinic Oil), dầu Naphthenic (Naphthenic Oil), dầu Aromatic (Aromatic Oil). Dầu Paraffin cũng giống như Paraffin, nguyên liệu để làm nến, về mặt cấu trúc hóa học thì loại dầu này có tính bôi trơn, đồng thời có tính ổn định về mặt hóa học, vì vậy nó có thể được sử dụng làm dầu bôi trơn.  

Dầu Naphthenic hoặc dầu Aromatic có chứa liên kết đôi, vì vậy nó có độ hòa tan tốt, đồng thời có ưu điểm dễ dàng dung hợp với các chất hóa học hoặc polymer khác, nên được sử dụng nhiều trong mỹ phẩm hoặc dầu hỗn hợp. Tuy nhiên, do sự thiếu ổn định với nhiệt độ hoặc về mặt hóa học nên hai loại dầu này có nhược điểm là dễ dàng bị oxy hóa hoặc cháy.   

Do đó, các nhà sản xuất đang cố gắng giảm thiểu tối đa thành phần dầu Naphthenic và dầu Aromatic khi sản xuất dầu nhớt gốc khoáng sử dụng làm dầu nền cho nhớt động cơ, gần đây dầu Aromatic gần như không còn được sử dụng nữa, và công nghệ cũng đang được phát triển để tinh chế dầu với hàm lượng dầu Naphthenic ít nhất có thể.  

 

Dầu nhớt động cơ được làm từ dầu nhớt gốc khoáng thì thế nào?  

Dầu nhớt gốc khoáng là loại dầu được tinh chế bằng công nghệ mới nhất, loại bỏ các tạp chất để luôn giữ được tính năng bôi trơn cơ bản mà nhớt động cơ yêu cầu. Tuy nhiên, vì được lọc từ dầu thô nên rất khó để loại bỏ 100% thành phần lưu huỳnh (Sulfur). Đồng thời, so với dầu nhớt tổng hợp, dầu nhớt động cơ gốc khoáng thiếu ổn định về mặt hóa học, độ nhớt giảm khi ở nhiệt độ cao và dễ bị than hóa, dẫn tới phát sinh cặn, đây là điểm yếu của loại nhớt này.  

Chính vì vậy, khi sản xuất nhớt động cơ hoàn chỉnh, mặc dù dầu nhớt động cơ gốc khoáng có nhược điểm là chu kỳ thay thế ngắn hơn so với nhớt tổng hợp, nhưng do giá dầu gốc rẻ nên khách hàng có thể mua được nhớt động cơ gốc khoáng có tính năng tốt với giá tiết kiệm.   

 

Dầu nhớt tổng hợp, đào sâu chi tiết từ 1 đến 10 

Dầu nhớt tổng hợp mang tới những tính năng tốt hơn 

Ngay từ cái tên đã tràn ngập cảm giác nhân tạo, dầu nhớt tổng hợp (Synthesized Oil) có thể hiểu là sản phẩm được tạo ra trong phòng thí nghiệm. Đây là loại dầu gốc tổng hợp được chế tạo nhân tạo với cấu trúc hóa học có thể hoàn thiện điểm yếu của dầu nhớt gốc khoáng là độ kém ổn định về tính chất hóa học và nhiệt độ, đồng thời tối ưu hóa tính năng bôi trơn. Hiện tại, dầu gốc tổng hợp được sử dụng cho dầu nhớt động cơ tổng hợp có thành phần chính là dầu Paraffin và Olefin, và gần như không có hoặc thậm chí là không có dầu Naphthenic và Aromatic. 

Vì vậy, dầu nhớt tổng hợp có tính ổn định cao với nhiệt độ, ngay cả khi sử dụng ở nhiệt độ cao thì cũng rất ít khi gặp tình huống độ nhớt giảm hoặc tạo cặn (sludge) do than hóa. Do đó, dầu nhớt tổng hợp có ưu điểm là tuổi thọ dầu máy động cơ dài hơn và khả năng bảo vệ động cơ tốt hơn. Mặt khác, dầu nhớt tổng hợp có nhược điểm là khả năng hòa tan thấp hơn so với dầu nhớt gốc khoáng. Vì vậy, các nhà sản xuất đang phát triển và sử dụng các loại chất phụ gia có khả năng cải thiện độ hòa tan nhằm khắc phục điểm yếu này của nhớt tổng hợp. Ngoài ra, do được sản xuất qua nhiều công đoạn khác nhau nên dầu nhớt tổng hợp có nhược điểm là chi phí sản xuất đắt hơn so với dầu nhớt gốc khoáng.

 

Dầu nhớt động cơ gốc khoáng,  giá tiết kiệm nhưng phải thay thường xuyên 

Cả dầu nhớt gốc khoáng và dầu nhớt tổng hợp đều luôn phải có tính năng bôi trơn, đây là tính năng cơ bản chuẩn mực mà mọi loại nhớt động cơ đều phải có. Tuy nhiên, dầu nhớt động cơ gốc khoáng giảm ổn định về tính hóa học và nhiệt độ nên khi sử dụng lâu hoặc vận hành xe trên quãng đường dài, độ nhớt sẽ giảm và phát sinh cặn tích tụ trong động cơ do phản ứng oxy hóa nhiệt, hạn chế sự bảo vệ đối với động cơ, từ đó làm giảm hiệu suất nhiên liệu, đồng thời phát sinh các hiện tượng tăng tiếng ồn và rung.  

Mặc dù giá của dầu nhớt động cơ gốc khoángr ẻ hơn nhiều so với giá dầu nhớt động cơ tổng hợp, nhưng khi so sánh với dầu nhớt động cơ tổng hợp thì dầu nhớt động cơ gốc khoáng cần phải được thay thế thường xuyên để khắc phục những hạn chế về tính năng. Đương nhiên, với những loại nhớt thông thường được sản xuất gần đây, sự tiến bộ trong công nghệ tinh chế đã khắc phục được rất nhiều điểm yếu của nhớt gốc khoáng, giảm bớt sự khác biệt so với dầu nhớt động cơ tổng hợp.

 

Dầu nhớt động cơ tổng hợp, chu kỳ thay nhớt kéo dài hơn đáng kể nhưng giá thành đắt 

Mặt khác, dầu nhớt tổng hợp sử dụng dầu gốc tổng hợp nên có độ bền vững cao về cấu trúc hóa học cũng như với nhiệt độ, do đó phản ứng oxy hóa nhiệt khi sử dụng trong thời gian và quãng đường dài cũng chậm hơn, từ đó nâng cao tuổi thọ của nhớt cũng như tính năng vận hành, và đương nhiên cũng kéo dài tuổi thọ của động cơ. Vì những đặc tính này, chu kỳ thay nhớt của dầu nhớt động cơ tổng hợp sẽ dài hơn so với nhớt gốc khoáng . Tuy nhiên, thông thường giá thành của dầu nhớt động cơ tổng hợp cũng sẽ đắt hơn 2-3 lần so với dầu nhớt gốc khoáng.

 

Tính năng hay giá cả, sự lựa chọn nằm ở người tiêu dùng 

Dầu nhớt động cơ gốc khoáng, giá thành tiết kiệm nhưng phải chú ý chu kỳ thay nhớt, dầu nhớt động cơ tổng hợp, chu kỳ thay nhớt dài hơn nhưng giá thành đắt. Hai loại nhớt đều có ưu nhược điểm rõ ràng, bạn ưa chuộng loại nào hơn? Thay vì khẳng định rằng một loại này là tốt, liệu rằng lựa chọn tốt nhất có nên là việc bạn cân nhắc tới chi phí cơ hội khi thay nhớt, có nghĩa là chi phí tài chính, chi phí thời gian và nhân công, phụ tùng cần thiết (lọc dầu) để lựa chọn loại nhớt động cơ phù hợp nhất với mình hay không?