Độ nhớt của dầu động cơ là gì? Vì sao nó lại quan trọng?

Độ nhớt của dầu động cơ là khả năng chảy của chất lỏng, nói đơn giản hơn là “mức độ nhầy” hay “mức độ đậm đặc” của dầu động cơ. Độ nhớt là yếu tố quan trọng đối với tính năng động cơ, khả năng ngăn ngừa mài mòn và hiệu suất của nhiên liệu. Độ nhớt của dầu động cơ ảnh hưởng tới cảm giác thoải mái khi lái xe, độ sạch và toàn bộ tính năng của động cơ. Do đó lựa chọn loại dầu nhớt phù hợp với điều kiện môi trường và thói quen lái xe của bản thân là một việc rất quan trọng, có thể giảm thiểu chi phí duy tu bảo dưỡng và kéo dài tuổi thọ của xe. Dưới đây sẽ là một số cách lựa chọn dầu động cơ hữu ích.

Cách đọc thông số trên label các sản phẩm dầu nhớt động cơ.

 

Độ nhớt của dầu động cơ được phân loại như thế nào?

Dầu nhớt 5W-30 và 0W-30 khác nhau như thế nào? Nên lựa chọn dầu nhớt 10W-20 hay 10W-30? Để hiểu được những ký hiệu khó hiểu được ghi trên nhãn của dầu động cơ, trước hết chúng ta cùng tìm hiểu về các cấp độ của dầu động cơ. Hiệp hội kỹ sư ô tô Mỹ (SAE: Society of Automotive Engineers) trước đây được gọi là SAE International đã quy định cấp độ phân loại dầu động cơ.

Phân loại độ nhớt SAE được ghi trên nhãn hộp dầu động cơ là SAE 5W-30, SAE 0W-40 cung cấp chỉ số tác động của sản phẩm trong động cơ. Chữ số đứng trước chữ ‘W’ càng gần với số 0 thì dầu nhớt càng lỏng, và sẽ có độ chảy tốt hơn trong môi trường nhiệt độ thấp. Con số đứng sau ký tự W chỉ độ nhớt của dầu trong môi trường nhiệt độ cao. Con số này càng lớn thì độ nhớt sẽ càng cao, điều này có nghĩa là khả năng bảo vệ động cơ sẽ càng tốt.

Dầu đơn cấp và dầu đa cấp khác gì nhau?

Theo SAE International, dầu nhớt động cơ có một con số sau chữ SAE như SAE 10W, SAE 30, SAE 40 là dầu nhớt đơn cấp(monograde), dầu nhớt động cơ có hai con số như 5W-30, 15W-40 là dầu nhớt đa cấp(multi-grade). Dầu đa cấp là dầu động cơ có độ nhớt có thể thích ứng được với cả môi trường nhiệt độ thấp và môi trường nhiệt độ cao. Theo đó xe vận hành ở các quốc gia có mùa có sự thay đổi nhiệt độ rõ rệt thì sẽ phù hợp với dầu động cơ đa cấp.

Cách phân loại độ nhớt của dầu nhớt động cơ.

 

Ví dụ như đối với dầu động cơ 10W-30. Trong bảng phân loại độ nhớt của dầu động cơ đa cấp SAE 10W-30, có thể thấy các thông số kỹ thuật của sản phẩm này là: độ nhớt của dầu ở nhiệt độ -25℃ là dưới 7.000ｍPa·s, nhiệt độ pumping bề mặt ranh giới là -30℃, cấp độ nhớt từ 9,3 đến 12,5㎟·s ở nhiệt độ 100℃, độ nhớt ở nhiệt độ cao và tốc độ cắt cao (HTHS) là dưới 2,9mPa.s ở nhiệt độ 150℃. Có nghĩa là dầu nhớt có độ chảy vừa phải đủ để khởi động động cơ trong môi trường nhiệt độ thấp, đồng thời có độ nhớt cao giúp duy trì màng dầu tại nhiệt độ cao. Do có biên độ thay đổi độ nhớt theo nhiệt độ nhỏ nên đây là loại dầu động cơ phù hợp cho các loại xe vận hành ở những nơi có sự chênh lệch nhiệt độ lớn.

 

Nên sử dụng loại dầu động cơ có độ nhớt như thế nào?

Việc chọn loại dầu động cơ có độ nhớt phù hợp cho xe phụ thuộc vào các yếu tố như môi trường, tình trạng động cơ, thói quen lái xe v.v.. Bạn nên tham khảo sách hướng dẫn sử dụng hoặc nhờ thợ sửa xe tư vấn. 5W-30, 5W-40, 10W-30 và 10W-40 là các loại dầu động cơ thông dụng nhất, nhưng nếu bạn sống trong môi trường khí hậu có mùa đông khắc nghiệt hoặc nhiệt độ dưới 0℃ thì nên dùng loại dầu động cơ có độ nhớt thấp như 0W-30 và 0W-40.

 

Sự khác biệt giữa độ nhớt ở nhiệt độ thấp và độ nhớt ở nhiệt độ cao càng lớn thì phạm vi nhiệt độ mà dầu động cơ có thể thích ứng càng rộng. Tuy nhiên xin hãy lưu ý rằng nếu giá trị độ nhớt ở nhiệt độ cao lớn hơn mức cần thiết sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực tới hiệu quả của xe, sự thoải mái khi lái xe và độ sạch của động cơ.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn sử dụng loại dầu động cơ có độ nhớt khác với khuyến cáo trong sách hướng dẫn?

Động cơ của mỗi một dòng xe đều khác nhau về tốc độ, nhiệt độ và khả năng chịu tải nên mỗi loại động cơ yêu cầu một loại dầu động cơ có độ nhớt khác nhau. Nếu sử dụng dầu động cơ có độ nhớt cao hơn mức độ khuyến cáo trong sách hướng dẫn có thể gây tổn thất công suất do hoạt động quá mức. Ngược lại, nếu sử dụng dầu động cơ có độ nhớt thấp hơn mức độ khuyến cáo thì màng dầu có thể không được hình thành, khiến động cơ bị mài mòn hoặc trầy xước dẫn đến hỏng hóc.

Độ nhớt và chỉ số độ nhớt khác gì nhau?

Độ nhớt đề cập đến lực ma sát bên trong chống lại dòng chảy của chất lỏng. Nói cách khác, độ nhớt là độ đặc của chất lỏng. Chỉ số độ nhớt là thước đo mức độ thay đổi của độ nhớt theo nhiệt độ. Thông thường nếu nhiệt độ tăng lên thì độ nhớt sẽ giảm xuống. Ngược lại nếu nhiệt độ hạ xuống thì độ nhớt sẽ tăng lên. Trong trường hợp biên độ thay đổi này nhỏ thì chỉ số độ nhớt sẽ cao. Chỉ số độ nhớt càng cao thì khả năng khởi động động cơ trong môi trường nhiệt độ thấp sẽ càng tốt, đồng thời ở môi trường nhiệt độ cao, màng dầu cũng được duy trì tốt nên chỉ số độ nhớt được coi là một trong những tiêu chí xác định chất lượng của dầu động cơ.

Chất tăng cường chỉ số độ nhớt (viscosity index improver) là gì? 

Chất tăng cường chỉ số độ nhớt là một chất phụ gia giúp duy trì ổn định độ nhớt của dầu động cơ trong mọi loại nhiệt độ. Các phụ gia tăng cường chỉ số độ nhớt tiêu biểu gồm có ‘Polymethacrylates’ giúp tăng cường chỉ số độ nhớt của dầu bôi trơn, ‘Olefin Copolymers’ giúp cải thiện khả năng chảy của dầu nhớt khi nhiệt độ thay đổi và ‘Hydrogenated Styrene Diene’ hay ‘Styrene-isoprene Poflymers’ giúp điều chỉnh độ nhớt nhờ tính ổn định cắt vượt trội. 

Làm thế nào để duy trì độ nhớt của dầu nhớt động cơ?

Nhiệt độ là yếu tố quan trọng quyết định tính năng của dầu nhớt bên trong động cơ. Do đó, cần bảo quản tốt dầu nhớt động cơ để tối thiểu hoá sự thay đổi của độ nhớt. Nếu dầu nhớt động cơ gặp nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, độ nhớt của dầu sẽ bị thay đổi kéo theo tính năng của dầu cũng sẽ bị suy giảm. Điều này dẫn tới việc suy giảm khả năng bảo vệ động cơ nên dầu nhớt động cơ cần được bảo quản một cách phù hợp để duy trì chất lượng. Quý khách vui lòng tham khảo Hướng dẫn bảo quản dầu nhớt động cơ của Kixx để tìm hiểu thêm về cách bảo quản dầu nhớt động cơ. 

Tóm lại, chúng ta cần phải có sự hiểu biết về độ nhớt của dầu nhớt động cơ và phương pháp phân loại, sự thay đổi theo nhiệt độ, cách lựa chọn độ nhớt phù hợp để bảo vệ và tối ưu hoá tính năng của động cơ.

Quý khách vui lòng tham khảo trang Lubricants Basic của KixxOil.com để có thêm nhiều thông tin về tính năng và phương pháp quản lý dầu nhớt động cơ.